کاتالیست سمند EF7 (وارداتی)

کاتالیست یا کاتالیزور سمند ای اف سون EF7 چیست و چرا بر روی خودرو نصب می شود؟

کاتالیست ، کاتالیزور یا واکنش‌گر شیمیایی سمند ای اف سون EF7 به محفظه‌ای گفته می‌شود که حجم مشخصی دارد و از آن‌ها در جهت کاهش آلودگی هوا استفاده می شود؛ کاتالیست ها را بر سر راه خروجی موتورهای بنزینی خودرو نصب می‌کنند تا از آلودگی بنزین استفاده شده در آن کاسته شود. استفاده از کاتالیست در ایران از سال 1383 برای ماشین‌سواری و وانت اجباری اعلام شد.

از معروف‌ترین کاتالیزور هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌توان به کاتالیست سه راهه اشاره کرد، نام‌گذاری این Catalyst به این دلیل است که این قطعه توانایی تبدیل سه گاز سمی مونوکسید کربن (CO)، هیدروکربن‌های تولید شده از سوختن ناقص (HC) و اکسید نیتروژن را به حالت‌های غیر سمی، یعنی بخارآب، نیتروژن، دی‌اکسید کربن دارد و از همین جهت برای استفاده بر سر راه خروجی بنزین ماشین و وانت نصب می‌شود.

نکته‌ای که در رابطه با کاتالیزور خودروهای سمند ای اف سون EF7 باید در نظر گرفت، این است که هر کاتالیستی که مورداستفاده قرار می‌گیرد، عمر مفیدی دارد و پس‌ازآنکه عمر مفید آن به اتمام رسید، باید تعویض شود، برای مثال عمر متوسط کاتالیستی که در خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد، بین 80 تا 100 هزار کیلومتر محاسبه‌شده و زمانی که به این میزان رسید، باید این قطعه با مدل نو خود تعویض شود و اگر شما این کار را انجام ندهید، نتیجه‌ی معکوسی از استفاده کاتالیزور خواهید دید، به این صورت که خودرو شما می‌تواند با این شرایط به یک آلاینده محیط‌زیست تبدیل شود؛ بنابراین توجه داشته باشید که پس از 3 تا 4 سال که عمر متوسط کاتالیست به‌حساب می‌آید، شما باید این قطعه را عوض کنید.

اجزای تشکیل‌دهنده‌ی کاتالیزور یا واکنش‌گر شیمیایی سمند ای اف سون EF7

یک کاتالیست سمند ای اف سون EF7 را می‌توان تشکیل‌شده از بخش‌های گوناگونی چون پوسته، روکش، بستر و پوشش در نظر گرفت. بستر را می‌توان بخشی در کاتالیست به حساب آورد که ظاهری شبیه به لانه‌ی زنبور دارد و مشبک است و این مدل هندسه‌ای که برای بستر در نظر گرفته‌شده، سبب می‌شود که سطح تماس گازها در هنگام عبور از بستر، بیشتر شود.

بسترهایی که در طراحی کاتالیزوها استفاده می‌شوند در دو طرح فلزی و سرامیکی دیده می‌شوند که مدل فلزی آن در سرعت انجام واکنش تاثیرگذار تر است و سطح فعالیت واکنش را نسبت به مدل سرامیکی، بالاتر می‌برد؛ همچنین افت فشار کاتالیستی که در آن از بستر فلزی استفاده‌شده کمتر اتفاق می‌افتد و علاوه بر این موارد می‌توان به مقاومت مکانیکی، حرارتی این مدل نیز اشاره کرد؛ اما ازآنجایی‌که این نوع از کاتالیست یک طراحی و تکنولوژی پیچیده دارد، قیمت بیشتری برای آن در نظر گرفته‌اند و همچنین وزن نسبتا بیشتری نیز نسبت به مدل سرامیکی دارد.

وظیفه‌ی پوشش که یکی دیگر از اجزای کاتالیست به‌حساب می‌آید، فراهم آوردن بستر مناسب برای فلزات کاتالیزوری است، همچنین پوشش باعث می‌شود که مقاومت حرارتی و پایداری کاتالیست افزایش پیدا می‌کند و به‌نوعی می‌توان گفت که سبب سرعت بخشیدن به واکنش می‌شود.

فلزات کاتالیزوری که در کاتالیست سمند ای اف سون EF7 مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل فلزهایی چون پلاتین (Pt)، رودیوم (RH)، پالادیوم (Pd) است، البته به دلیل آنکه این فلزات گران‌قیمت هستند، از یک‌لایه نازک آن‌ها استفاده می‌کنند. این روکشی که بر روی کاتالیست کشیده می‌شود، وظیفه‌ی محافظت از بستر را دارد و از طرفی استفاده از آن به‌نوعی Catalyst را عایق‌بندی و از اتلاف حرارت در آن جلوگیری می‌کند.

عواملی که سبب خرابی کاتالیست خودرو می‌شود

وارد شدن ضربه: ازآنجایی‌که روکش خارجی این قطعه حساس و شکننده است، با کوچک‌ترین ضربه‌ای امکان دارد، آسیب ببیند و خرد شود.

سیستم جرقه‌زنی معیوب: اگر شمع خودرو و سیستم جرقه‌زنی دچار مشکل باشد، فرایند سوخت به‌درستی صورت نمی‌گیرد و بنابراین به دلیل سوخت ناقص بنزین، گازهایی که به این سبب تولیدشده‌اند وارد Catalyst شده و آن را خراب می‌کنند.

گرفتگی منافذ قطعه اسفنجی کاتالیست: با گرفتگی منافذ این بخش، فرایند خارج شدن دود از موتور به‌درستی انجام نخواهد شد و در این حلت به موتور فشار می‌آید و باعث خرابی کاتالیست نیز می‌شود.

عیب در واشر سر سیلندر: اگر واشر سر سیلندر خودرو دچار عیب و ایراد باشد، ترکیب روغن و آب وارد سیلندر می‌شود و میزان آلودگی در Catalyst کاهش پیدا می‌کند و این قطعه دیگر نمی‌تواند کارایی خود را داشته باشد.

افزایش دما: اگر دمای خودرو و دمای قطعه کاتالیست بالا رود، باعث ایجاد خرابی کاتالیزور می‌شوند، چرا که دمای زیاد باعث کاهش کارایی و عمر مفید Catalyst می‌شود.

عواملی که نشان می‌دهد کاتالیست خودرو عیب دارد

زمانی که شما در حال استفاده از خودروی خود هستید، ممکن است به مشکلاتی بر بخورید که برخی از این مشکل‌ها نشان‌دهنده‌ی خرابی کاتالیست به‌حساب می‌آیند؛ برای مثال اگر شما در حال رانندگی با شتاب بالا هستید، اما به‌صورت ناگهانی شتاب خودروی شما کاهش پیدا می‌کند، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی خرابی Catalyst به‌کاربرده شده در خودرو است.

همچنین موارد دیگری هستند که هنگام مواجه‌شدن با آن‌ها، باید متوجه خرابی این قطعه در خودرو شوید، عواملی مانند روشن نشدن خودرو، لرزش آن، روشن شدن چراغ چک، افزایش غیرمنطقی مصرف سوخت، بوی بد و همچنین زیاد بودن میزان HC و CO در تست آلایندگی همگی می‌توانند نشان‌دهنده‌ی عیب و نقص در کاتالیست به‌حساب آید.

معایب و مزایای استفاده از کاتالیست یا واکنش‌گر شیمیایی

در انتها با مزیت و معایبی که استفاده از این کاتالیست به همراه خواهد داشت، آشنا می‌شویم. استفاده از کاتالیزور مزیت‌هایی را به همراه دارد که می‌توان به برخی از آن‌ها مانند؛ پایداری آن‌ها در دمای بالا، مقاومت حرارتی بالا، عمر نسبتا زیاد، نصب و استفاده‌ی راحت و آسان از کاتالیست، افت فشار کم و بازده مناسب در جهت کاهش مقدار گازهای آلاینده اشاره کرد. همچنین به‌عنوان معایب کاتالیست، می‌توان به موضوعاتی چون افزایش مصرف سوخت، کاهش بازده تنفسی و ایجاد فشار معکوس اشاره کرد.

هدف از نوشتن این مقاله آشنایی شما با قطعه‌ای به نام Catalyst بود، که شما را با ویژگی‌ها و مزیت و معایب آن آشنا کردیم و امیدواریم در این امر موفق بوده و به اطلاعات شما در این زمینه افزوده باشیم.